Kierowanie pojazdem mechanicznym nie stosując się do wyroku sądu, decyzji organu administracyjnego.

W przypadku skazania (nie dotyczy warunkowego umorzenia postępowania) za przestępstwo z art. 178a § 1k.k., sąd ma obowiązek orzec zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych (najczęściej wszelkich pojazdów mechanicznych) na okres od 3 lat do lat 15. (art. 42 § 2 k.k. i art. 43 § 1 k.k.)

Po uprawomocnieniu się takiego wyroku, sąd przesyła jego odpis odpowiedniemu organowi administracji rządowej lub samorządu terytorialnego właściwemu dla miejsca zamieszkania skazanego (Wydział Komunikacji). Jeżeli skazany wykonuje zawodowo czynności związane z prowadzeniem pojazdów, o orzeczeniu sąd zawiadamia ponadto bezzwłocznie pracodawcę, u którego skazany jest zatrudniony. (182 § 1 k.k.w.).

Organ, do którego przesłano orzeczenie zawierające zakaz prowadzenia pojazdów, zobowiązany jest cofnąć uprawnienia do ich prowadzenia w orzeczonym zakresie oraz nie może wydać tych uprawnień w okresie obowiązywania zakazu. (182 § 2 k.k.w.).

W tym miejscu pojawia się decyzja administracyjna o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami określonej kategorii.

Ważne:

Organ administracji wykonując na podstawie art. 182 § 2 k.k.w. wyrok orzekający zakaz prowadzenia pojazdów, jest ściśle związany jego treścią i nie ma możliwości jakiegokolwiek rozszerzania ani zwężania zakazu orzeczonego przez sąd. Może więc cofnąć uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi tylko na czas określony w wyroku; cofnięcie uprawnień może dotyczyć tylko wskazanego przez sąd zakresu, a ponadto stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami w zakresie i w okresie zakreślonym przez sąd, organ administracji nie może wydać tych uprawnień.

Orzeczenie organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami, bez powiązania decyzji z zakresem, na jaki orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów, obarczone jest wadą. (np. wyrok SN z 6 października 2021 r. sygn.

Przestępstwo z art. 180a k.k.

Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu, prowadzi pojazd mechaniczny, nie stosując się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Przestępstwo z art. 244 k.k.

Kto nie stosuje się do orzeczonego przez sąd zakazu (…) prowadzenia pojazdów, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

O ile rzadko zdarzają się błędy dotyczące zastosowania art. 244 k.k., to już błędy dotyczące stosowania art. 180a zdarzają się często. Samo wydanie decyzji jest warunkiem koniecznym przypisania sprawstwa z art. 180a k.k. Niemniej jednak kierowanie pojazdem mechanicznym, aby wyczerpywało znamiona tego przestępstwa mus mieć miejsce w czasie trwania środka karnego orzeczonym w wyroku karnym.

Innymi słowy po upływie okresu na który orzeczono środek karny, kierowanie pojazdem mechanicznym nie wyczerpuje znamion czynu z art. 180a k.k. nie wyczerpuje także znamion czynu z art. 244 k.k., a jedynie znamiona wykroczenia z art. 94 § 1 k.w. – kierowanie pojazdem bez uprawnień – (np. wyrok SN z 6 października 2021 r. sygn. IV KK 344/21, zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 listopada 2020 r., V KK 429/20; z dnia 12 lutego 2020 r., sygn. akt IV KK 738/19).

Reasumując, przestępstwo z art. 180a KK może popełnić tylko osoba, wobec której decyzja administracyjna zapadła i tylko w okresie, na jaki cofnięto tą decyzją uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi. Wadliwość decyzji administracyjnej (brak orzeczenia okresu na jaki cofnięto uprawnienia) winna być brana pod uwagę przez Sąd.

Uwaga!

Obecnie popełnienie wykroczenia z art. 94 § 1 k.w. wiąże się z obligatoryjnym orzeczeniem zakazu prowadzenia pojazdów (art. 94 § 3 k.w.).

Autor: Adwokat Jarosław Cmok